Η ανακριβής επιστήμη και οι λυκάνθρωποι.

Διαβάζω συχνά ότι η επιστήμη περιέχει ανακρίβειες. Ότι αποδεικνύονται καθημερινά λανθασμένες οι θεωρίες της. Ότι είναι αδύνατο να καταλήξει σε ακριβή συμπεράσματα. Ότι οι παρατηρήσεις μας περιορίζονται από τους περιορισμούς των αντιληπτικών μας οργάνων. Ότι είναι αποδεδειγμένη επιστημονικά η αδυναμία μας να διατυπώσουμε ακριβείς θεωρίες. Ότι είναι αδύνατο να διαχωρίσουμε τον προσωπικό παράγοντα από τις θεωρίες μας. Ότι...... Και άλλα.

Και συμφωνώ, δηλαδή όχι μόνο εγώ, αλλά νομίζω όλοι οι άνθρωποι που έχουν μια στάλα σχέση με την επιστήμη ή και πολύ πολύ σχέση με δάφτη.

Αλλά τι σημαίνει τελικά αυτό. Μάλλον δεν είναι και τόσο σαφές. Ας δοκιμάσουμε να το διευκρινίσουμε λίγο.

Ας πάρουμε μια επιστημονική πρόταση. Τα επίκτητα χαρακτηριστικά δεν μεταβιβάζονται. Δηλαδή, αν χάσετε το χέρι σας, σε ατύχημα, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως το παιδί σας βγει μονόχειρας. Η πεποίθηση της κληρονομιάς επίκτητων χαρακτηριστικών είναι άποψη που σχετικά πρόσφατα, απορρίφθηκε. Πάμε για μια άλλη επιστημονική θεωρία. Οι τερατογενέσεις δεν οφείλονται σε συνουσιασμό γυναικών με δαίμονες ή ζώα. Ακούγεται περίεργο, αλλά υπάρχει νήμα με βίντεο για παιδιά από νεφελίμ που γκάστρωσαν γυναίκες...

Πάμε σε μια άλλη επιστημονική θεωρία. Αν ένας άνθρωπος και ένας λύκος έρθουν σε σεξουαλική επαφή, δεν γεννούνται λυκάνθρωποι.

Το βλέπεται για αστείο? Λάθος, μέχρι να «αποδειχθεί» ότι τα διαφορετικά είδη δεν δίνουν απογόνους (με κάτι ψιλοεξαιρέσεις, μουλάρια) πως θα αντιμετώπιζε ο μέσος άνθρωπος αυτή την πολύ πειστική άποψη, για την δημιουργία της ηρωικής φυλής των λυκανθρωπάκων. Μάλιστα ένας φίλος μου το πίστευε μέχρι πρόσφατα!

Η επιστημονική θεωρία ότι τα διαφορετικά είδη δεν δίνουν απογόνους, είναι μια από τις χιλιάδες ανακριβείς επιστημονικές θεωρίες που λέγαμε. Για αυτό όταν κάνετε βόλτα στο δάσος βραδάκι, να κρατάτε ένα περίστροφο με επαργυρωμένες σφαίρες, και κανένα σκόρδο δεν βλάπτει, κυκλοφορούν και βαμπίρ...

Εκεί οδηγεί η απαξίωση της επιστήμης, που οραματίζονται κάποιοι.

Πάμε πιο κάτω. Τι στο καλό τότε εννοούμε, όταν λέμε ότι οι επιστημονικές θεωρίες δεν περιγράφουν την αλήθεια? Και τελικά υπάρχουν λυκάνθρωποι?

Η επιστημονική θεωρία είναι η καλύτερη γνωστή θεωρία, που εξηγεί όλα τα υπάρχοντα γνωστά στοιχεία. Έχει δοκιμαστεί και δοκιμάζεται καθημερινά από πολλούς ανθρώπους, από τους οποίους κάποιοι είναι εξειδικευμένοι στον τομέα αυτής της θεωρίας. Στηρίζεται σε πληθώρα άλλων θεωριών και παρατηρήσεων ανά τον κόσμο. Δεν είναι ουρανοκατέβατη. Κάποια μέρα ενδέχεται να βρεθούν νέα στοιχεία, που να καθιστούν αναγκαία την τροποποίηση της θεωρίας ή ακόμα και την αντικατάστασή της.

Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να συναντήσετε λυκάνθρωπο είναι πολύ μικρή. Μα πάρα πολύ μικρή. Τόσο μικρή που είναι γελοίο να την συζητάμε. Και αυτό μας το επιτρέπει η επισφαλής θεωρία της επιστήμης.

Η επιστήμη αναζητά την αλήθεια και προσπαθεί να πολεμά την δεισιδαιμονία. Αν ονομάζει κανείς τις θεωρίες της επιστήμης δεισιδαιμονίες πως ονομάζει τους λυκάνθρωπους.

Η δεισιδαιμονία (ο φόβος των θεών), σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, είναι «η πίστη ή αντίληψη που με ανορθολογικό τρόπο αποδίδει σε τυχαία γεγονότα, σε πράξεις ή σε αντικείμενα υπερφυσικές ιδιότητες που μπορούν δήθεν να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία και την τύχη της ζωής του ανθρώπου».

Φυσικά δεν είναι όλες οι επιστημονικές θεωρίες τόσο ισχυρές στην πρόβλεψή τους. Για παράδειγμα ο καιρός μπορεί να σας επιφυλάσσει εκπλήξεις. Αναμενόμενο. Η πληθώρα των στοιχείων και η επεξεργασία που απαιτούνται για να περάσουμε από την απλή εικασία στην πρόβλεψη του καιρού, είναι τεράστια. Αλλά οι προβλέψεις μας βελτιώθηκαν και βελτιώνονται μέρα με την μέρα.

Σε κάποιες περιπτώσεις η επιστήμη μπορεί να κάνει πολύ καλές προβλέψεις, σε κάποιες λιγότερο καλές. Όμως οι προβλέψεις της, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι οι καλύτερες δυνατές.

Θα πρέπει να διαχωρίσουμε και τις δοκιμασμένες θεωρίες από τις πιο αδόκιμες. Το ότι ένα μήλο πέφτει άμα το αφήσεις, είναι μια καλά δοκιμασμένη θεωρία σε μεγάλο βάθος χρόνου και οι παρατηρήσεις σχετικά αναρίθμητες. Αντίθετα οι θεωρίες αρχής του σύμπαντος περιλαμβάνουν πολύ περισσότερες υποθέσεις που περιμένουν να δοκιμαστούν από τους ειδικευμένους επιστήμονες. Άλλο μπινγκ μπανγκ, άλλο λυκάνθρωπος.

Και για να ξαναγυρίσουμε σε κάτι που ανέφερα πιο πριν. Εντάξει δεκτό, η επιστημονική μεθοδολογία έχει τα χάλια της. Έχει κανείς καμιά καλύτερη και το κρύβει? Μήπως θα πρέπει να εμπιστευτούμε περισσότερο την διαίσθηση, μήπως το κορόνα γράμματα?

Ή μήπως την πίστη?

Τι είναι η επιστημονική μεθοδολογία? Δεν θα δώσω ακριβή ορισμό. Παρατηρούμε μερικά φαινόμενα που μοιάζουν μεταξύ τους, κάνουμε μια υπόθεση σε

Σήμερα βλέπω καθαρά γιατί φοράω γυαλιά. Μασάω το φαγητό μου με 31 δόντια αν και έχω τουλάχιστον ένα σφράγισμα σε κάθε δόντι. Είμαι ζωντανός, γιατί παρά τις αδυναμίες της της ιατρικής, στα οκτώ μου χρόνια ένας γιατρός μου έβγαλε την σκωληκοειδίτιδα λίγο πριν σπάσει.

Η μητέρα μου πέθανε στα 85 από ιατρικό λάθος, αλλά έφτασε σε αυτή την ηλικία, επειδή την βοήθησε η επιστήμη. Και κάποιοι προσπαθούν να απαξιώσουν την επιστημονική μέθοδο.